W podłożu gminy Kamień zalegają mezozoiczne skały kredowe, na których występują bezpośrednio utwory czwartorzędowe, dlatego, że brak jest tutaj skał wieku pośredniego, czyli trzeciorzędowego. Wychodnie skał kredowych osiągają miejscami miąższość 470-600 m. Reprezentowane są przez kredę piszącą, rzadziej margle i opoki. Skały kredowe odsłaniają się na większych powierzchniach w północno-zachodniej części gminy, w okolicy Józefina i Kolonia Kamień, w centralnej i południowej części gminy od Strachosławia po Czerniejów oraz na południe od Mołodutyna w stronę Haliczan i w pólnocno-wschodniej części gminy w okolicach wsi Pławanice. Kreda pisząca jest skałą bardzo miękką stąd na terenach jej występowania Zacnodzą intensywne procesy erozyjne. Bardziej odporne na niszczenie i o większej Zawartości krzemionki są opoki, które budują kulminacje wzniesień w okolicach Mołodutyna tzw. „Góra Kumowska”, na obszarze Pagórów Chełmskich

Miąższość czwartorzędu jest zróżnicowana, osiąga przeważnie do kilku metrów  grubości,   a  wyjątkowo,   w  okolicach  Kamienia,   aż   19,5   m.   Są to głównie    piaski    i    mułki,    czyli   utwory   jeziorzyskowo-rzeczne,    o    dużym Zróżnicowaniu    litologicznym.    Zalegają one w okolicach    Kol. Ignatów, Kol. Rudolfin i Majdanu Pławanickiego.

Występujące na terenie gminy płaty wysoczyzn Ignatowa i    Strachosławia    oraz    równiny   denudacyjne    okolic    Wolawiec    i    Haliczan związane są z utworami akumulacji lodowcowej. Reprezentują je piaski Z domieszką żwirów, a w rejonie Kamienia, Strachosławia, Kol. Mołodutyn, Czerniejowa i Andrzejowa z płatami gliny zwałowej.

 Rozległe obniżenia terenu i dna dolin rzecznych wypełniają utwory noloceńskie, wśród których dominują namuły organiczne, mułki, piaski i torfy. Największe obszary torfów występują w dolinie rzeki Udal, Krzywólki i Kacap, w okolicach rezerwatu „Roskosz” na północ od Pławanic. Miąższość torfów jest raczej niewielka. Waha się od 0,5 do 2,5 m, ale lokalnie osiąga nawet do 6 m grubości.

Ukształtowanie terenu gminy ma charakter równinny, chociaż deniwelacje osiągają do 58 m. Największe powierzchnie w gminie Zajmują plejstoceńskie równiny występujące w dwóch zróżnicowanych poziomach. Wyższy poziom tworzy równina akumulacyjno-denudacyjna leżąca na wysokości 190-210 m n.p.m., urozmaicona formami krasowymi i denudacyjnymi. Poziom niższy tworzy równina akumulacji jeziorzyskowo – rzecznej, położona na wysokości 170-190 m n.p.m. mająca charakter falisty lub pagórkowaty, z licznymi formami krasowymi. Najwyżej położone obszary, potocznie nazywane przez lokalną ludność „Górą Kutnowską”, Znajdują się w południowo-Zachodniej części gminy (w okolicach Mołodutyna), wznosząc się do wysokości 233,1 m n.p.m. Najniżej zaś położony punkt w gminie znajduje się w okolicach Pławanic i leży na wysokości 174,9 m n.p.m.